Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer heeft besloten dat het bestaande luchtalarm moet blijven bestaan. Maar alle aandacht in het nieuws heeft een nieuw probleem aan het licht gebracht: de NL-Alert bereikt ouderen en andere kwetsbare groepen in Nederland slecht tijdens een calamiteit. Zo hebben niet alle ouderen altijd toegang tot hun telefoon en wordt er niet genoeg aandacht aan besteed in gesloten inrichtingen. Dat merkt ook wijkverpleegster Saskia Westerhof: “Daar moet over nagedacht worden.”
Begin deze maand werd aangekondigd dat het luchtalarm wordt vervangen door het alarmsysteem NL-Alert. Het besluit stuitte op veel kritiek van veiligheidsregio’s. Inmiddels wil een ruime meerderheid van de Tweede Kamer dat demissionair minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid met een plan komt om het huidige systeem te behouden. Deze ontwikkelingen roepen nieuwe vragen op, bijvoorbeeld over hoe effectief de NL-alert is voor het bereiken van ouderen. Deze wordt vaker ingezet dan het luchtalarm, zo werd er vorig jaar 174 meldingen verstuurd.
NL-Alert maakt ouderen kwetsbaar
Wijkverpleegster Saskia Westerhof helpt ouderen in Zwolle en Hattem elke ochtend met wassen en aankleden. Ze is opgelucht dat het systeem blijft, al haar cliënten zijn er bekend mee: “Dat zit gewoon in hun DNA, daar zijn ze mee groot geworden”, vertelt ze. “En waar je groot mee bent geworden, sla je op.”
De nieuwe aandacht voor de NL-Alert heeft voor haar een nieuw probleem belicht: het systeem van de NL-Alert maakt ouderen kwetsbaar tijdens een calamiteit. “We hebben cliënten die een hersenbloeding hebben gehad of dementerend zijn. Ik vraag me echt af of zij zullen gaan begrijpen waar het geluid van de melding vandaan komt”, vertelt ze. “Ouderen in een gesloten instelling zullen ook geen telefoon hebben. Personeel moet de melding dan ontvangen op hun werk- of persoonlijke telefoon. Daar zijn geen expliciete richtlijnen voor.”
Ook zelfstandige ouderen zijn niet op elk moment bereikbaar. “Mijn vader is 89, hij neemt alleen een telefoon mee als hij ver reist en bereikbaar moet zijn. Die zul je niet bereiken met een NL-Alert.” Ook snappen ze niet altijd hoe hun telefoon werkt. Jongeren kunnen hier hulp bij bieden, in Limburg hebben ze hier al ervaring mee.
Jongeren voor Ouderen
De Limburgse stichting Jongeren voor Ouderen houdt elke zaterdag op drie locaties een Open Inloop, waar ouderen gratis tech-hulp kunnen krijgen. “De eerste les in onze basiscursus bestaat uit welke knoppen er op een telefoon zitten. Dat was al heel verrijkend voor de meeste ouderen”, vertelt voorzitter Guillaume Webers. “Als wij naar onze telefoons kijken zien we alle opties en weten we wat het betekent. Als ouderen naar hun telefoon kijken zien ze dat niet.”
Hoe kun je zelf helpen?
Deze missende kennis kan het lastig maken om de ernst van de NL-Alert te begrijpen. Webers gelooft dat jongeren hier een helpende hand bij kunnen bieden aan de ouderen in hun omgeving. “Jongeren gebruiken hun telefoon dagelijks, ze weten zo veel meer dan een oudere. Uit onze ervaring kun je ze al best een eindje op weg helpen”, vertelt hij. “Als jij als jongere iets wilt doen voor een oudere kun je altijd naar een buurtcentrum, ouderenclub of zelfs een repaircafé gaan en je hulp aanbieden.”