ZWOLLE – Het aantal dakloze Oost-Europese arbeidsmigranten in Zwolle stijgt. Daar moet verandering in komen, vindt hulpwerker Brady Onderberg van stichting Creating Balance. Volgens Europees beleid hebben ze het recht om in Nederland te verblijven, tegelijkertijd wordt er geen opvang geboden vanwege landelijke beleid. ”Het kan niet zo zijn dat je het een beetje in het midden laat. Ik vind dat echt onethisch.”
Met het merendeel van Europese-arbeidsmigranten gaat het goed. Toch zijn er op dit moment ongeveer 6000 arbeidsmigranten dakloos, zegt het Leger Des Heils tegen Een Vandaag. Dit is een stijging vergeleken met de cijfers van het CBS van drie jaar geleden. Toen lag het aantal nog op 4000.
“Die groei merken wij echt al jaren en dat is ook wat wij iedere keer aanhalen. Dit hoeft dan niet eens via de gemeente Zwolle maar landelijk moet je hier beleid voor worden gemaakt”, zegt Onderberg. Creating Balance is gevestigd in Zwolle en heeft als doel de zelfredzaamheid van daklozen te vergroten en hen te begeleiden bij het verkrijgen van een woning.
Geen handvatten
Een grote groep daklozen valt tussen wal en schip. Door Europees beleid mogen ze in Nederland verblijven, maar door landelijk beleid hebben ze geen recht op opvang. “Ik denk dat je hier landelijk, of wat mij betreft Europees beleid op moet maken. Het kan niet zo zijn dat je het een beetje in het midden laat. Ik vind dat echt onethisch”, aldus hulpwerker Brady.
Volgens Brady kan dit probleem op twee manieren opgelost worden: “Wij moeten deze groep thuisloze migranten in Nederland helpen met het zoeken naar huisvesting en werk, of wij moeten ze helpen terug te keren naar het land van herkomst. Op dit moment heb je dus geen handvatten om iets te doen. Als je dat wettelijk zou vastleggen, dan heb je dat wel.”
Overlast
De Oost-Europese daklozen hebben ook voor overlast gezorgd, vertelt de conciërge van het Thomas a Kempis college in Zwolle: “Het maakt nogal indruk op de leerlingen natuurlijk, dat er mensen in de open buitenlucht liggen te slapen. Ik probeerde ze altijd weg te krijgen voor acht uur en meestal lukte dat wel maar ze zijn elke nacht wel weer teruggekomen.” Samen met Streetcare heeft de school actie ondernomen, inmiddels zijn de dakloze arbeidsmigranten vertrokken.
Nationaal actieplan daklozen: ‘Eerst een thuis’
De afgelopen tien jaar steeg het aantal daklozen in Nederland sterk. De overheid investeert daarom fors in het voorkomen en verminderen van dakloosheid. Het doel is om tussen 2023 en 2030 dakloosheid in Nederland te beëindigen. In het actieplan, opgesteld door het ministerie van Volksgezondheid, wordt ook de focus gelegd op de kwetsbare groep Europese daklozen.
Landelijk beleid legt stok achter de deur
Als het gaat om voorzieningen zoals maatschappelijke opvang volgt Zwolle landelijk beleid. Daardoor lopen vele arbeidsmigranten al snel tegen een muur aan. De beleidsadviseur van gemeente Zwolle geeft aan dat de EU-migranten rechtmatig in Nederland moeten verblijven om toegang te krijgen tot maatschappelijke opvang. Om in aanmerking te komen voor maatschappelijke opvang, moeten migranten minimaal een halfjaar in Nederland hebben gewerkt.
Tegelijkertijd heeft Nederland te maken met Europees beleid dat toelaat dat Europese migranten ongehinderd de grens over kunnen. Daardoor is er een groep Europese-arbeidsmigranten ontstaan die niet worden ondersteunt door de landelijke wetgeving. Daarnaast zegt de beleidsmaker van gemeente Zwolle dat het landelijk beleid ook in andere gemeenten voor uitdagingen zorgt. Zo is de duur van de opvang voor daklozen ook langer geworden waardoor veel regio’s al vol zitten.Het actieplan ‘Eerst een thuis’ stelt voor om de groep te onderscheiden in drie subgroepen met elk een eigen maatwerkaanpak. Zowel gemeenten als maatschappelijke partners zijn ervan overtuigd dat deze aanpak effectiever is, dan een aanpak die niet is gericht op de verschillende situaties van EU-migranten.
Fotograaf: Justin Oldehanhof