Jongeren lezen te weinig. Dit blijkt uit het onderzoek van PISA. Het leesniveau van jongeren daalt, ook lezen jongeren steeds minder. Hoeveel invloed heeft dit op de ontwikkeling van scholieren, en hoe pakt het Deltion College in Zwolle dit aan?
Annemiek Wermink, docent Nederlands op het Deltion College, maar is ook expert lid op het gebied van (vrij)lezen. Zij zet zich met een aantal collega’s naast de regulieren werkzaamheden ook nog extra in voor Nederlands. Deze groep heet de regie groep en zij doen dit binnen het Deltion, maar ook voor het landelijke onderwijs.
Lezen op het Deltion College
“Voor een lange tijd was lezen op het MBO niet echt een ding. Op de basisschool en het voorgezet onderwijs lees je veel, bijvoorbeeld voor lezen voor de lijst of je examens. Toen de tijd kwam je op het MBO en hoefde je ineens niet meer te lezen.” Wermink verteld dat er rond 2011 een projectleider was die dit nogal vreemd vond: “Daar is toen een project van gemaakt. En dat is klein begonnen bij de entree opleidingen en toen is dat als een olievlek binnen het Deltion uitgerold. Eigenlijk lezen wij sinds 2012 met heel veel teams op het Deltion met studenten” verteld Wermink trots.
“Het is gewoon vrij lezen zonder al te veel kaders. De kaders die we stellen zijn je leest in het Nederlands, en dat is het. Je mag ook wel een krant lezen, of een informatief boek, maar eigenlijk zeggen we fictie.” Daarnaast kijken de docenten ook goed naar wat bij de leerling past. “Sommige studenten hebben namelijk echt een hekel aan lezen, leeshaat. Dat is gewoon zo.”
Op elke opleiding anders
Hoeveel er wordt gelezen door de studenten verschilt op elke opleiding: “er zijn zoveel verschillende opleiding en elke opleiding regelt dat zelf. Bij de opleiding waar ik werk leest de student van leerjaar één bijvoorbeeld bij het vak Nederlands dertig minuten, en daarnaast hebben we lezen ook op het rooster staan. Zij lezen dus twee keer per week.”
Elke opleiding vult het lezen op zijn eigen manier in, omdat niet elke opleiding bijvoorbeeld vier jaar duurt. Ook zijn er mogelijkheden tot de opleiding versnellen. “Er zijn ook veel teams die zeggen ‘we hebben gewoon echt geen tijd voor lezen’ dus die doen dat niet.” Hoeveel en wanneer er gelezen wordt verscheeld dus per opleiding.
Effectief programma
Annemiek Wermink neemt regelmatig interviews af bij studenten over dit programma en vertelt dit een heel effectief programma is. “Er zijn, zoals ik net al zei, ook leerlingen die vinden lezen echt niet leuk, maar er zijn ook studenten die op zo’n kantelpunt komen die realiseren dat het echt een vak is, net als elk ander vak waar je ook wat van kan vinden; het is soms ook saai of soms ook minder leuk, of wel leuk. Wat hier bijkomt is dat het wel echt onzichtbaar leren is. Wat ik in interviews terug hoor van studenten is dat doordat ze lezen ook heel makkelijk een sollicitatiebrief schrijven.” Wermink vindt dat als je leest je automatisch ook beter wordt in schrijven, zij vindt het zeker wel effectief.
Ook hoort ze vaak terug van studenten dat ze het erg rustgevend vinden. “Even een moment op de dag dat je geen mobiel hebt, even alleen focus op je verhaal en verder op niks.”
Helpen met het goede boek
“Wij zijn in het onderwijs altijd op zoek naar hoe spreek je juist die studenten aan die er echt geen zin in hebben. Wij merken gewoon dat het heel veel loont als je gewoon echt met die studenten opzoek gaat naar het juiste boek.” In plaats van dat ze aan de studenten vertellen dat ze maar ‘gewoon’ een boek mee moeten nemen naar school, gaan ze echt op zoek naar het goede genre, verhaal en auteur. “De aanloop naar het juiste boek, daar moeten we nog meer aandacht aan besteden.”
Gevolgen laag leesniveau
“De gevolgen zijn heftig. Uiteindelijk ben je gewoon minder geletterd ook. Je kan best een diploma halen, maar ja en dan? Je moet je wel staande houden in de maatschappij, en dat is allemaal taal. Als je niet voldoende taal in je bezit hebt dan is het best lastig om een prettig leven te lijden.” Verteld Wermink.
“Ook slagingskansen en promotie. Er is echt onderzoek naar gedaan dat hoe meer je leest, hoe meer kans op promotie. Nu gaat het mij persoonlijk niet om dat je zo hoog mogelijk moet eindigen, maar vaak als je meer uit jezelf kan halen is dat wel heel mooi. Dus niet op een bepaald niveau blijven, maar jezelf blijven ontwikkelen.” Wermink benadrukt hiermee écht hoe belangrijk zij lezen vindt.
Als laatste heeft Annemiek Wermink nog de gouden boekentip voor jongeren. “Ik vind ‘Zolang de citroenbomen bloeien’ heel mooi. Het gaat over een meisje dat in Syrië
opgroeit en daar ook te maken heeft met oorlog en zij vlucht uiteindelijk, dus het is voor heel veel mensen een herkenbaar verhaal. Maar ook wat je hoort in het nieuws over Syrië, dat geeft ook even een heel mooi beeld. Het is echt een heel mooi boek.”