Volgens het onderzoek van het CBS staat generatie Z enorm onder druk in het dagelijks leven. De tieners en jongvolwassenen van vandaag geven aan het meeste druk te ervaren van de maatschappij en van hun ouders.
Maar klopt dat eigenlijk wel? Zijn hun ouders heel veeleisend of zijn ze juist heel erg vrij opgevoed?
De werking van opvoeding
Laten we eerst naar de basis gaan. Je ouders spelen een belangrijke rol in je leven. Zij hebben je grootgebracht en normen en waarden meegegeven. Ze spelen voor een deel een rol in de totstandkoming van jouw identiteit. Hoe werkt dat?
Josette Hoex is projectleider bij het Nederlands Jeugdinstituut (NJI). Dit is een kenniscentrum met deskundigen die alles weten over opgroeien. ‘’De normen en waarden van de omgeving van het kind spelen een rol in de opvoeding. Denk daarbij aan de opvattingen van hun ouders, maar ook vriendjes en vriendinnetjes of de juf. Ook de culturele bagage, opleiding, religie en levenservaring van de ouders spelen een grote rol bij wat zij in de opvoeding willen en kunnen overdragen. Tot slot is de financiële situatie van ouders ook een belangrijke factor in de opvoeding.’’
Volgens Josette heeft onderzoek laten zien dat kinderen in Nederland over het algemeen tevreden zijn over hun opvoeding. De meeste jongeren kunnen het goed vinden met hun ouders en er zijn genoeg voorzieningen om een fijne jeugd te hebben.
Kenmerken van de Gen Z-opvoeding
René Boender heeft veel onderzoek gedaan naar generatie Z. Hij doet onderzoeken over de hele wereld en heeft al drie boeken geschreven over zijn bevindingen. Hij kan zich vinden in Josette haar uitspraken en weet veel over de specifieke kenmerken van de opvoeding van generatie Z. ‘’Input is output. Wat je erin stopt, komt er ook weer uit. Het ligt er maar net aan in welke economische situatie en in welke periode door welke ouders jij bent opgevoed. Gen Z had al een oliecrisis en een economische crisis meegemaakt. Zo is Gen Z opgevoed dat niet alles altijd goed gaat en je rekening moet houden met tegenslag. Dat wordt ook wel ‘scenariodenken’ genoemd en is heel typerend voor generatie Z.’’
Josette ziet een paar andere duidelijke aspecten die opvallen bij de opvoedstijl die de ouders van generatie Z toepassen: ‘’Zoals ik ernaar kijk, zie ik dat de generatie wordt opgevoed door ouders uit generatie X en Y die zelf in een relatief sociaal en economisch stabiele samenleving zijn opgegroeid. Die generatie had het beter dan hún ouders en die hadden het weer beter dan hun ouders uit de oorlogsjaren. Het is daarom heel vanzelfsprekend dat die X en Y-ouders hun kinderen met datzelfde beeld hebben opgevoed: hard werken en goed je best doen. Dan kom je nog verder dan wij op de maatschappelijke ladder.’’
Het onderzoek XYZ University laat zien dat generatie Z wordt opgevoed met het gedachtegoed dat je hard moet werken in de onzekere wereld met aanslagen, crisissen en oorlogen. De eis van de ouders is om zo snel mogelijk te weten waar je goed in bent om hier vervolgens al je tijd in te investeren. Dit resulteert in realisten en harde werkers, maar ook psychische klachten en prestatiedruk.
Een curlingouder: de zorgen van je kind wegschuiven
Een wat? Een curlingouder! Dit begrip wordt gezien als een opvoedstijl die een aantal ouders anno 2022 toepassen. Dit zijn ouders die alle zorgen of obstakels van hun kinderen wegvegen door bijvoorbeeld heel beschermend te zijn, veel complimenten te geven of ze financieel bij te staan.
Het bestaan van de curlingouder
René Boender zegt dat het fenomeen curlingouders bestaat, maar wel marginaal is. Dat betekent dusdanig klein en onbelangrijk. Het begrip is door een aflevering van het tv-programma ‘De luizenmoeder’ en ‘De regels van Floor’ in het leven geroepen om beschermende ouders uit te drukken. Er wordt vaak gedacht dat het iets is van deze tijd en het daarom de ouders van generatie Z betreft, maar er zijn geen daadwerkelijke cijfers te vinden over curlingouders en de relatie tot generatie Z.
Josette zegt dat Nederland een rijk land is en we onze kinderen daarom veel spullen kunnen geven. Zo is het heel gewoon om een fiets te krijgen, speelgoed te hebben en uiteindelijk je eerste telefoon van je ouders te krijgen. ‘’Dat roept soms de vraag op of we niet ietsje te makkelijk materieel pamperen. Bijna als een soort pleister voor al die eisen die we aan kinderen stellen. ‘Bevriend zijn met je kinderen’ lijkt me een typisch Nederlands opvoedideaal. Kijk maar naar al die blije reclames van gezellige gezinnen.’’
Wat vinden jongeren van hun opvoeding?
Altijd goed om deskundigen erbij te halen, maar wat vindt generatie Z zelf van de opvoeding die zij hebben gehad? De 21-jarige Gen Z’er Fleur van Duyne is erg tevreden over haar opvoeding. ‘’Mijn ouders zijn vrij geweest met mijn opvoeding. Vanaf jonge leeftijd mocht ik al veel. Ook lieten zij mij de keus om mee te doen met ‘volwassen’ gesprekken of om lekker te gaan spelen. Met mijn ouders had ik alleen de afspraak om even te laten weten waar ik was als ik bijvoorbeeld ging stappen of een drankje ging doen met vrienden.’’
Ouders zijn soms veeleisend, maar ze geven wel om je
Josette van het NJI vindt de ouders van generatie Z veeleisend, maar ook zorgzaam. ‘’Ik denk dat Nederlandse ouders naast eisend ook heel bereid zijn om hun kinderen bij te staan, te helpen en te steunen. Nederland is een rijk land en dus hebben alle kinderen hier een telefoon, een e-bike of andere digitale apparaten op jonge leeftijd.’’
Fleur zou zelf niks veranderen aan haar opvoeding. Ze heeft zich altijd vrij gevoeld en het idee gehad dat haar ouders achter haar stonden. ‘’Ik denk niet echt dat ik iets anders zou hebben gewild in mijn opvoeding zelf. Mijn ouders hebben altijd veel tijd voor mij gehad en veel energie in mij gestoken.’’
Generatie Z benaderen
Toch blijft het lastig. Een generatie bereiken die geen leven zonder internet kent tegenover hun ouders die uit een heel ander tijdperk komen.
Fleur denkt dat je Gen Z’ers het beste tegemoetkomt door te luisteren en te communiceren. ‘’Persoonlijk denk ik dat ouders hun kinderen meer vrijheid moeten geven. Je leert pas echt jezelf kennen als je de vrijheid krijgt om eigen keuzes te maken en jezelf te ontdekken. Alles wat Gen Z wil weten kan via onlinekanalen, waardoor de positie van de ouders nog belangrijker wordt. Je kan kinderen betrekken bij bepaalde onderwerpen en met ze in gesprek gaan. Hoe meer regels hoe interessanter het wordt om die lijn op te zoeken.’’
Wie jij bent, wordt uiteindelijk toch echt bepaald door je omgeving. De normen en waarden van je ouders, de economische tijd waarin je opgroeit en de ervaringen die je uiteindelijk opdoet. Tuurlijk spelen je ouders een rol hierin, maar ze zijn niet per se een grote bron van maatschappelijke druk. Hun opvoeding is soms veeleisend, maar voornamelijk heel liefdevol. Gelukkig weet je nu wat een curlingouder is en kun je eindeloos grapjes maken bij je ouders als ze weer eens willen weten wanneer je thuiskomt.
Heb jij het gevoel dat je veel moet presteren van je ouders, je vrienden of bijvoorbeeld social media? Mail ons naarzwolsmediahuis@gmail.com.
Op die manier kunnen wij contact met jou opnemen en verhalen maken over en voor Gen Z’ers
Voor als je meer verdieping wil: https://www.trouw.nl/verdieping/generatie-z-droomt-niet-maar-doet-ze-kookt-niet-maar-bestelt-en-denkt-niet-in-hokjes~bb0233fd/